محاسبه و تحلیل شاخصهای فیزیکی مزیت نسبی تولید دانه های روغنی در ایران در سال ۱۳۸۲

پایین بودن ضریب خودکفایی تأمین روغن نباتی در ایران و ارزبری فراوان واردات روغن خام و کنجاله یکی از مشکلات عمده در اقتصاد کشور است که با شناسایی مناطق مستعد جهت کشت دانه های روغنی و برنامه ریزی صحیح در این زمینه می توان این ضریب را بهبود و مشکلات به وجود آمده را کاهش داد. مهم ترین شاخصهای قابل استفاده در خصوص شناخت مناطق مستعد و رتبه بندی آنها در تولید محصولات کشاورزی، شاخصهای مزیت نسبی است. در این مقاله جهت اولویت بندی استانها به منظور تولید دانه های روغنی (آفتابگردان روغنی، پنبه دانه، سویا و کلزا) از شاخصهای مزیت کارایی(eai)، مزیت مقیاس (sai) و میانگین هندسی این دو (aai) در سال 1382 استفاده شده است . این شاخص ها شاخصهای فیزیکی مزیت نسبی بوده و براساس سهم عملکرد و سهم سطح زیرکشت محصول در استان نسبت به کل کشور محاسبه می شود. با توجه به نتایج حاصل از محاسبه شاخصها مناسب ترین استانها برای کشت پنبه دانه خراسان شمالی و اردبیل، برای آفتابگردان روغنی، گلستان و مرکزی و برای کلزا و سویا اردبیل است.